Sáng kiến Thế vận hội Esports Olympic, từng được chuẩn bị cho một màn ra mắt quy mô lớn, nay đã chính thức bị đình chỉ — hai bên đã đồng ý chấm dứt hợp tác. Tuy nhiên, đằng sau ngôn ngữ ngoại giao là một cuộc xung đột lợi ích sâu sắc hơn, có thể định hình tham vọng esports của phong trào Olympic trong nhiều năm tới.
Phần mở đầu: Kỳ vọng lớn và vết nứt đầu tiên
Khi Ủy ban Olympic Quốc tế (IOC) công bố quan hệ đối tác với Ủy ban Olympic và Paralympic Ả Rập Xê Út (SOPC) vào năm 2024, dự án Thế vận hội Esports Olympic dường như là một cột mốc lịch sử. Kế hoạch này hình dung một sự hợp tác kéo dài 12 năm, kết hợp các giá trị truyền thống của Olympic với hình thức thể thao điện tử mới. Ả Rập Xê Út sẽ trở thành trung tâm phát triển chính của sáng kiến này, đầu tư hàng tỷ đô la vào hệ sinh thái esports và cơ sở hạ tầng truyền thông của riêng mình.
Tuy nhiên, chỉ một năm sau, liên minh từng được xem là chiến lược này đã chính thức tan rã. IOC và chính phủ Ả Rập Xê Út thông báo “thỏa thuận chung nhằm chấm dứt hợp tác” về Thế vận hội Esports Olympic.
đọc thêm
Điều gì đã xảy ra
Trong tuyên bố chính thức, IOC nhấn mạnh rằng cả hai bên “vẫn giữ kế hoạch esports riêng của mình nhưng sẽ theo đuổi độc lập.” Cụm từ này nghe có vẻ nhẹ nhàng, nhưng trên thực tế, nó đánh dấu việc dừng hoàn toàn công tác chuẩn bị cho kỳ Thế vận hội đầu tiên, vốn dự kiến diễn ra trước năm 2027.
Đồng thời, theo các nguồn tin nội bộ, quyết định này đã được hình thành từ tháng 8, khi Tổ chức Quỹ Cúp Thế giới Esports — một tổ chức do Ả Rập Xê Út hậu thuẫn — công bố việc thành lập Cúp Quốc gia Esports. Giải đấu quốc tế này được giới thiệu như một lựa chọn thay thế cho Thế vận hội Esports Olympic, nhưng không có bất kỳ liên kết trực tiếp nào với hệ thống Olympic.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này
Căng thẳng trong mối quan hệ đối tác đã gia tăng dần theo thời gian. Đầu năm 2025, IOC tuyên bố rằng việc ra mắt Thế vận hội Esports Olympic sẽ bị hoãn ít nhất hai năm — đến năm 2027. Lý do chính thức được đưa ra là cần “kế hoạch chi tiết hơn.” Tuy nhiên, theo các nguồn tin trong giới esports châu Âu, bất đồng đã mở rộng đến những vấn đề cốt lõi về quản trị: ai kiểm soát quá trình tổ chức, ai lựa chọn bộ môn thi đấu, và liệu các liên đoàn thể thao điện tử quốc tế có được tham gia hay không.
Vấn đề then chốt nằm ở quyền kiểm soát liên đoàn. IOC nhấn mạnh hợp tác với các tổ chức quốc tế như Liên đoàn Esports Quốc tế (IESF) hoặc Liên đoàn Esports Toàn cầu (GEF) nhằm duy trì tiêu chuẩn minh bạch của Olympic. Phía Ả Rập Xê Út phản đối điều này, vì cả hai tổ chức đều không nắm quyền sở hữu trí tuệ đối với nội dung trò chơi và đều có danh tiếng tài chính gây tranh cãi.
Theo kế hoạch ban đầu, Ả Rập Xê Út dự định thành lập liên đoàn riêng để giám sát định dạng và quy định của các kỳ Thế vận hội tương lai. Mô hình này từng được phê duyệt dưới thời ban lãnh đạo cũ của IOC, nhưng sau khi thay đổi chủ tịch, lập trường của ủy ban đã thay đổi hoàn toàn.
Game Over: The International Olympic Committee (@iocmedia) and the Saudi Arabian government have mutually agreed to kill the 12-year contract for the Esports Olympic Games. We dive into why this happened, with the help of multiple sources.
✍🏼 @jfudge https://t.co/yh5W2AMaZK pic.twitter.com/skUbVWcwVW
— The Esports Advocate (@TEAdvocated) October 30, 2025
Nguyên nhân nội bộ: Chính trị, giới tính và quyền kiểm soát
Ban lãnh đạo mới của IOC đã áp dụng lập trường nghiêm ngặt hơn đối với ảnh hưởng chính trị từ các đối tác. Một tài liệu được thảo luận trong vòng đàm phán gần đây đặc biệt nhấn mạnh các nguyên tắc về “quản trị dân chủ,” đại diện bình đẳng và cân bằng giới trong các cơ cấu quản lý cuộc thi. Theo các nguồn tin, phía Ả Rập Xê Út không sẵn sàng chấp nhận những điều kiện này — đặc biệt là về vai trò lãnh đạo của phụ nữ và quy định thành phần quốc gia tham dự.
Bất đồng về kinh tế cũng leo thang song song. IOC mong muốn sáng kiến này có tính đại diện toàn cầu, không bị xem là một dự án khu vực, trong khi Ả Rập Xê Út lại coi Thế vận hội Esports Olympic như phần mở rộng của chiến lược “Tầm nhìn 2030”, tập trung tại Riyadh.
Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo
Ủy ban Olympic Quốc tế đã thông báo về việc phát triển một mô hình hợp tác mới và một khái niệm cập nhật cho các cuộc thi esports. Tổ chức này đặt mục tiêu tích hợp phản hồi từ cộng đồng và “tư duy lại cách tiếp cận” trong việc đưa esports vào phong trào Olympic.
Trong khi đó, phía Ả Rập Xê Út sẽ tập trung vào các dự án riêng — chủ yếu là Cúp Quốc gia Esports và chuỗi Cúp Thế giới Esports, được kỳ vọng sẽ trở thành những sự kiện esports hàng đầu của khu vực.
Các nhà phân tích cho rằng IOC có thể tìm cách hồi sinh sáng kiến này thông qua hợp tác với các đối tác toàn cầu khác như Singapore hoặc Hàn Quốc — những quốc gia từ lâu đã thúc đẩy esports theo hướng chuyên nghiệp và có tổ chức.
đọc thêm
Ý nghĩa của sự kiện
Sự chia rẽ giữa IOC và Ả Rập Xê Út không chỉ là việc chấm dứt một hợp đồng — mà là cuộc đấu tranh giành quyền kiểm soát tương lai của esports như một bộ môn thể thao. Chiến lược của Ả Rập Xê Út dựa trên mô hình đầu tư tập trung và quy mô lớn, trong khi IOC tìm cách duy trì các tiêu chuẩn đạo đức và quản trị vốn là nền tảng của phong trào Olympic.
Trong ngắn hạn, sự rạn nứt này làm chậm lại quá trình hình thành “hệ sinh thái Olympic thống nhất cho esports.” Nhưng về lâu dài, nó có thể dẫn đến một mô hình cân bằng hơn, đa cực hơn — nơi các khu vực lớn không chỉ cạnh tranh trong các trò chơi mà còn tranh giành quyền định hình tương lai của toàn bộ ngành công nghiệp này.
